Materyalizm ve Cinsiyetçilik; Spotify’ın 2024 Listesi Şaşırttı: "Cıstak" Zirvede

Spotify’ın 2024 yılı en çok dinlenen şarkılar listesi açıklandı. Zirvede yer alan "Cıstak" adlı şarkı, gündemden düşmeyen bir tartışmayı yeniden alevlendirdi: Dinlediğimiz müzikler, kültürümüzü ne kadar yansıtıyor ya da şekillendiriyor? Era7capone, Batuflex ve Narco imzalı bu şarkı, melodisi kadar sözleriyle de dikkat çekiyor. Ancak "Cıstak", birçok kişi için müzikteki yozlaşmanın simgesi olarak görülüyor.

Kadın Bedenine Saygı mı? Ticari Bir Meta mı?

Şarkının sözleri, kadın bedeninin nesneleştirilmesi ve tüketim kültürünün yüceltilmesi üzerine kurulu. Örneğin:

"Tanıştım Bebek’te, adı Natasha,
Dedim, 'Uzatma bebek, yat aşa'

Bu tür ifadeler, kadını bir "meta" olarak gösterirken, dinleyiciler üzerinde nasıl bir etki bırakıyor? Aydilge, sosyal medya üzerinden yaptığı bir paylaşımda durumu özetliyor:
"Müzik ruhun gıdasıdır, ancak bazen gıda zehirlenmesi de olur." Kadın bedeninin aşağılandığı ve materyalist değerlerin övüldüğü şarkılara karşı eleştirisini dile getirirken, bu tür sözlerin kadına yönelik ayrımcılığı normalleştirdiğini ifade ediyor.

Değişim Dilden Başlar

Bu tür şarkıların yalnızca birer eğlence aracı olmadığını savunanlar da var. Ondokuz Mayıs Üniversitesi’nden Doç. Dr. Yasemin Yüce, "Bu şarkılar, toplumsal zihniyetin bir izdüşümüdür" diyor ve ekliyor:
"Erkek egemen kültür, kadın bedenini nesneleştirmeye devam ediyor. Bu şarkılar, ataerkil yapının pekiştirilmesinde güçlü bir araçtır."

Yüce’nin yorumuna göre, bu şarkıların dinlenme oranlarının yüksekliği, gençlerin içinde bulunduğu umutsuzluğu ve toplumsal eşitsizliği de gözler önüne seriyor. "Bir zamanlar okumak ve çalışmak, statü sahibi olmanın bir yoluydu. Ancak günümüzde gençler, bu hayallerin geçerliliğini yitirdiğini düşünüyor. Paranın tek başına değer kazandığı, eşitsizliklerin daha da arttığı bir dünyada, şarkılar bu zihniyetin hem yansıması hem de besleyicisi oluyor."

Peki, Çözüm Nerede?

Toplumsal değişimin, önce bireysel farkındalıkla başlaması gerektiği vurgulanıyor. Değişimin dilde başladığını hatırlatan eleştirmenler, şarkı sözlerindeki cinsiyetçi, ayrımcı ve materyalist ifadelerin toplumun her kesimi tarafından sorgulanması gerektiğini belirtiyor.

Müzik, bir toplumun aynasıdır. Ancak bu aynaya baktığımızda gördüğümüz şeyler bizi rahatsız ediyorsa, bunu değiştirmek için bir şeyler yapma zamanı gelmiş demektir. "Cıstak" bir şarkıdan fazlası; toplumsal dönüşümün, gençlerin hayallerinin ve kültürel yozlaşmanın bir özeti gibi. Bu noktada hepimize düşen görev, dinlediklerimizi sorgulamak ve geleceği daha iyi bir şekilde inşa etmek için adım atmaktır.